Sau 9 tháng chờ đợi, niềm vui vỡ òa khi mẹ gặp mặt con yêu. Chắc hẳn mẹ sẽ dành phần lớn thời gian và tâm trí chăm lo cho thiên thần bé bỏng. Tuy nhiên, đừng quên rằng mẹ cũng phải chăm sóc bản thân một cách chu đáo nhất. Vì phụ nữ sau sinh yếu ớt như rắn lột da, dễ bị hậu sản. Hãy cùng tìm hiểu về dấu hiệu bị hậu sản sau sinh để can thiệp sớm trước khi quá muộn mẹ nhé.
1. Hậu sản là gì?
Hậu sản để chỉ thời gian cơ thể người mẹ, nhất là cơ quan sinh dục hồi phục sau quá trình mang thai và sinh nở. Theo y học hiện đại, giai đoạn này thường kéo dài 6 tuần sau sinh. Nhưng theo quan niệm dân gian, hậu sản là thời kỳ 3 tháng ở cữ, thời điểm người mẹ phải kiêng cữ và được chăm sóc đặc biệt để phòng tránh một số bệnh hậu sản.
2. Dấu hiệu bị hậu sản sau sinh
Hiểu rõ về dấu hiệu bị hậu sản sau sinh, sản phụ sẽ chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe của mình.
Phụ nữ bị hậu sản sau sinh (còn gọi là hậu sản mòn) thường gầy gò, ốm yếu, ăn uống kém, suy nhược về tinh thần và thể chất kéo dài. Điều này dẫn đến việc sức khỏe người mẹ sa sút, sức đề kháng yếu, dễ mắc các bệnh hậu sản.
Một hệ lụy khác kéo theo là mẹ không đủ sức chăm con cũng như thiếu sữa cho bé bú hoặc nguồn sữa không đảm bảo dinh dưỡng, từ đó mà ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của trẻ.
3. Những bệnh hậu sản thường gặp sau sinh
Những bệnh lý người mẹ thường gặp cả về tâm lý và thể chất trong 6 tuần đầu sinh gọi là bệnh hậu sản.
Việc hiểu rõ dấu hiệu bị hậu sản sau sinh hay các bệnh hậu sản thường gặp sẽ là cơ sở để chăm sóc mẹ tốt hơn cũng như can thiệp sớm các rủi ro, biến chứng nếu có.
Một số bệnh hậu sản thường gặp ở phụ nữ sau sinh gồm:
3.1. Băng huyết
Mẹ đã biết về dấu hiệu bị hậu sản sau sinh nhưng mẹ có biết băng huyết là gì?
Băng huyết là một trong những tai biến sản khoa hay gặp nhất với nguy cơ cao trong vòng 24 giờ sau khi sinh. Đây cũng là nguyên nhân chính gây tử vong cho sản phụ nếu không được cứu chữa kịp thời.
Triệu chứng khi băng huyết sau sinh là ra máu nhiều, khó cầm máu khiến mẹ bị mất máu gây choáng váng, da xanh nhợt nhạt, huyết áp giảm nhanh chóng, tay chân lạnh, đổ nhiều mồ hôi…
Một số nguyên nhân gây băng huyết như tử cung yếu, nhiễm khuẩn ối, đẻ nhanh (đặc biệt đẻ ở tư thế đứng), sót nhau, đẻ non hoặc đẻ thai lưu, mẹ bị u xơ tử cung hoặc tử cung bị dị dạng…
Băng huyết cần có sự can thiệp y tế sớm và kịp thời để giữ lại tính mạng cho người mẹ.
3.2. Tiền sản giật sau sinh
Mẹ đã biết về dấu hiệu bị hậu sản sau sinh nhưng mẹ có biết tiền sản giật sau sinh là gì?
Tiền sản giật sau sinh tuy hiếm gặp nhưng vẫn có thể xảy ra trong vòng 48 giờ hoặc muộn nhất là sáu tuần sau khi sinh. Nó tương tự như chứng tiền sản giật (nhiễm độc thai nghén) xảy ra trong thai kỳ.
Đôi khi bệnh không có triệu chứng rõ ràng, trừ khi sản phụ theo dõi huyết áp của mình. Nếu mẹ có các triệu chứng sau thì cần nghi ngờ mình bị tiền sản giật sau sinh và cần khám ngay lập tức: đau đầu dữ dội, phù nề, mờ mắt, ù tai, co giật…
3.3. Nhiễm khuẩn hậu sản
Mẹ đã biết về dấu hiệu bị hậu sản sau sinh nhưng mẹ có biết nhiễm khuẩn hậu sản là gì?
Nhiễm khuẩn hậu sản là các nhiễm khuẩn xuất phát từ đường sinh dục và thâm nhập vào cơ thể sản phụ thông qua ngõ âm đạo, cổ từ cung, các tổn thương ở cơ quan sinh dục. Vi khuẩn gây bệnh đến từ dụng cụ đỡ đẻ, cơ thể sản phụ hoặc môi trường xung quanh.
Khi bị nhiễm khuẩn hậu sản, mẹ có thể gặp các trạng thái bệnh như: nhiễm khuẩn tầng sinh môn, viêm phần phụ và dây chằng rộng, viêm niêm mạc tử cung, nhiễm khuẩn huyết, viêm tĩnh mạch…
Triệu chứng ban đầu thường sốt nhẹ, mệt mỏi, chán ăn, mưng mủ chỗ viêm nhưng nếu nặng sẽ sốt rất cao, rét run, hạ huyết áp…
3.4. Cơn co tử cung
Mẹ đã biết về dấu hiệu bị hậu sản sau sinh nhưng mẹ có biết cơn co tử cung là gì?
Những cơn co thắt tử cung có thể gây đau đớn cho sản phụ nhưng là những cơn co tự nhiên và có lợi nhằm tống các máu cục, sản dịch còn sót lại bên trong ra ngoài.
Hơn nữa, khi mang thai, tử cung của mẹ giãn nở theo trọng lượng thai nhi. Sau khi sinh, tử cung sẽ co hồi để mau trở về kích thước ban đầu. Nếu trẻ bú mẹ, quá trình này sẽ diễn ra nhanh hơn. Cơn đau càng mạnh thì tử cung của mẹ càng mau co lại.
3.5. Bế sản dịch
Mẹ đã biết về dấu hiệu bị hậu sản sau sinh nhưng mẹ có biết bế sản dịch là gì?
Bế sản dịch là hiện tượng sản dịch không thoát ra ngoài được, ứ đọng lại trong tử cung. Sản phụ bị bế sản dịch nếu can thiệp muộn có thể dẫn tới rối loạn đông máu, chảy máu không cầm, nguy hiểm đến tính mạng.
Nhằm phòng tránh hiện tượng bế sản dịch, phụ nữ sau khi sinh bắt buộc phải kiểm tra cổ tử cung để xem có những dấu hiệu bất thường nào không. Đồng thời, vận động nhẹ nhàng sẽ giúp đẩy nhanh sản dịch ra ngoài.
Mẹ cũng lưu ý khi nằm không nên bắt chéo hai chân vì sẽ khiến sản dịch bị ứ lại trong buồng tử cung và không thể chảy ra hết.
3.6. Táo bón sau sinh
Tâm lý sợ đau vì vết mổ sau sinh, vết rạch tầng sinh môn làm không ít mẹ thấy sợ mỗi khi đi đại tiện. Hơn nữa, chế độ ăn quá bổ dưỡng, nhiều đạm, thiếu chất xơ, cũng góp phần làm tình trạng táo bón trở nên trầm trọng hơn.
Vì vậy, để phòng tránh táo bón, mẹ nên tích cực uống nhiều nước, chịu khó vận động nhẹ nhàng sau sinh, ăn nhiều hoa quả, rau củ giàu chất xơ.
Mẹ đã biết về dấu hiệu bị hậu sản sau sinh nhưng mẹ có biết cách xoa bụng để chữa táo bón sau sinh? Hãy xem thêm để khắc phục tình trạng này nhé.
3.7. Bệnh trĩ sau sinh
Bệnh trĩ trong thai kỳ nếu không trị dứt điểm rất dễ chuyển biến xấu sau khi sinh. Trong quá trình chuyển dạ, việc dùng sức rặn đẻ sẽ làm bệnh càng trầm trọng hơn.
Theo đó, búi trĩ sưng to sau sinh, gây cảm giác đau mỗi khi mẹ muốn đi đại tiện. Nhiều mẹ vì đau mà nhịn, càng nhịn lại càng làm bệnh nặng hơn.
3.8. Tắc tia sữa, áp xe vú
Hiện tượng tắc tia sữa là hiện tượng sữa không thoát ra ngoài được, hoặc thoát ra với lượng rất nhỏ mỗi khi bé mút. Tắc tia sữa nếu không xử lý kịp thời sẽ dẫn đến áp xe vú, thậm chí là hình thành xơ tuyến vú, nhiễm trùng.
Tắc tia sữa có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong suốt thời gian cho con bú, đặc biệt là những ngày đầu sau sinh.
Mẹ đã biết về dấu hiệu bị hậu sản sau sinh nhưng mẹ có biết cách chữa tắc tia sữa? Hãy xem thêm tại đây nhé.
3.9. Đau tầng sinh môn sau sinh
Rạch tầng sinh môn là thủ thuật khá phổ biến mà mẹ phải trải qua khi sinh thường. Tầng sinh môn có nhiều mạch máu, vì vậy vết khâu sau sinh thực tế rất mau lành chỉ cần được chăm sóc cẩn thận và sạch sẽ.
Vài ngày đầu sau sinh, mẹ sẽ cảm thấy đau và khó chịu mỗi khi vận động đi lại. Cảm giác đau sẽ giảm sau đó, không có gì đáng lo.
Mẹ đã biết về dấu hiệu bị hậu sản sau sinh nhưng mẹ có biết đau tầng sinh môn khi nào thì cần chữa trị?
Nếu phát hiện vết thương đau nhức, sưng tấy, phù nề, ngứa ngáy hoặc có mùi hôi, đặc biệt là xuất hiện dịch mủ, mẹ nên thăm khám ngay.
Sau sinh bao lâu thì vùng kín phục hồi? Nếu biết cách chăm sóc vết thương tầng sinh môn, cơ quan sinh dục sẽ hồi phục trong vòng 6 tuần.
3.10. Tiểu không tự chủ
Đây là tình trạng rò rỉ nước tiểu khi mẹ ho, hắt hơi hay cười. Nguyên nhân là do các mô, cơ hỗ trợ niệu đạo, bàng quang, tử cung hoặc trực tràng bị tổn thương. kéo giãn trong thời gian mang thai và sinh nở.
Mẹ đã biết về dấu hiệu bị hậu sản sau sinh nhưng mẹ có biết làm sao để cải thiện việc tiểu không tự chủ.
Để khắc phục tình trạng, mẹ đừng quên thực hiện bài tập Kegel và các bài tập sàn khung chậu thường xuyên.
3.11. Trầm cảm sau sinh
Lo lắng, trầm cảm thuộc nhóm bệnh hậu sản nhưng cũng là một trong những dấu hiệu bị hậu sản sau sinh.
Trong 3 tháng đầu sau sinh, cứ 100 phụ nữ thì có đến 15 người trầm cảm sau sinh. Đây là một tỷ lệ không hề nhỏ. Bệnh có thể ở nhiều cấp độ, từ thoáng qua, nhẹ cho đến nặng. Việc quan trọng là sản phụ cần nghỉ ngơi, có chế độ dinh dưỡng hợp lý và nhận được sự quan tâm của người bạn đời, người thân để vượt qua những rối loạn cảm xúc không mong muốn.
4. Chăm sóc mẹ sau sinh đúng cách
Ngoài bệnh hậu sản và dấu hiệu bị hậu sản sau sinh, chăm sóc mẹ sau sinh cũng là một chủ đề không chỉ mẹ mà cả bố cũng cần phải tham khảo. Vì mẹ có khỏe, có nhanh hồi phục hay không phụ thuộc rất nhiều vào sự hỗ trợ của người bạn đời.
Trong thời gian ở cữ, mẹ được chăm sóc càng khoa học và chu đáo thì sẽ hạn chế nhiều nguy cơ bị hậu sản hoặc mắc bệnh hậu sản. Đặc biệt, tinh thần mẹ thoải mái, vui vẻ sẽ tạo không khí hạnh phúc trong gia đình, là nền tảng để bé yêu phát triển lành mạnh.
4.1. Chăm sóc mẹ sau sinh thế nào để nhanh hồi phục?
Một số kiến thức mẹ cần biết:
Chăm sóc mẹ sau sinh tháng đầu đúng cách
Chăm sóc mẹ sinh thường
Chăm sóc mẹ sinh mổ
Sau sinh bao lâu thì hết sản dịch, mẹ xem tại đây để biết cụ thể hơn.
Cách xông vùng kín sau sinh để cô bé se khít, trắng hồng, thơm tho
4.2. Kiêng cữ sau sinh
Bên cạnh 14 điều cần kiêng cữ sau sinh, chắc chắn sau đây là những thắc mắc mẹ quan tâm.
Sau sinh bao lâu thì được dùng điện thoại
Sau sinh 1 tháng có nên đi xe máy
Sau sinh kiêng cầm chổi quét nhà có đúng không
Sau sinh bao lâu thì được ra đường
Sau sinh có kinh rồi lại mất có bình thường không?
Cách tránh thai sau sinh an toàn cho mẹ tránh vỡ kế hoạch
Nếu mẹ quan tâm đến vấn đề quan hệ tình dục sau sinh, hãy xem thêm tại đây để biết sau sinh bao lâu có thể quan hệ tình dục.
5. Lời khuyên của bác sĩ
Trong quá trình hồi phục sau sinh, bên cạnh dấu hiệu bị hậu sản sau sinh, nếu có bất kỳ triệu chứng nào sau đây, mẹ hãy nhập viện để kiểm tra sức khỏe ngay nhé.
Chảy máu âm đạo nhiều, tăng lên mỗi ngày (thay vì giảm) hoặc thấm hơn một miếng băng mỗi giờ.
Ớn lạnh hoặc sốt hơn 38 độ C.
Chóng mặt, ngất xỉu.
Thay đổi thị lực, đau đầu dữ dội, dai dẳng.
Tiểu đau hoặc tiểu khó.
Dịch âm đạo có mùi hôi.
Tim đập nhanh, đau ngực hoặc khó thở.
Nôn mửa.
Vết mổ, vết cắt tầng sinh môn làm mủ, chảy mủ hoặc sưng tấy, đỏ.
Đau bụng dưới ngày càng tăng.
Ngực sưng, đỏ, có cảm giác nóng khi chạm vào.
Cơ thể phù nề.
Mong rằng khi nắm rõ dấu hiệu bị hậu sản sau sinh cũng như kiến thức về bệnh hậu sản, mẹ sẽ biết cách chăm sóc sức khỏe để thời gian ở cữ trở nên thoải mái và không quá áp lực.
